Pierwsze Państwo Bułgarskie.

Chan Asparuch, pokonawszy po drodze armię bizantyjskiego cesarza Konstantyna IV przekroczył w 679 r. Dunaj i opanował kraj między Starą Płaniną a tą rzeką. Żyjących tam Słowian Siewierców wypchnął na nieurodzajne tereny górskie na południowym wschodzie, a plemię Siedmiu Rodów na południe i zachód, po czym założył obóz warowny, który stał się stolicą Pierwszego Państwa Bułgarskiego na ziemiach słowiańskich. Nazywała się Pliska. W 1981 r. obchodzono uroczyście 1300. rocznicę tego wydarzenia.
Po dwóch wiekach Protobułgarzy, tureckie ludy huńskie, zarzucili język i obyczaje swoich przodków, ulegając całkowitej slawizacji.
Nowe państwo Asparucha i jego następcy Terweła ze zmiennymi losami prowadziło wojnę z Bizancjum, wykorzystując rywalizację cesarzy o tron bizantyjski.
I właśnie chan Terweł, za pomoc Justynianowi II, otrzymał tytuł cezara, przysługujący, jak dotąd w dziejach, tylko władcom Rzymu. To imię chana Terweła widnieje w inskrypcji przy słynnym Jeźdźcu z Madary.
Zmagania wojenne Bizantyjczyków z państwem chanów nie ustały i za panowania chana Kruma (około 803-814), którego dwór był już w większości słowiański. Krum zburzył twierdzę bizantyjską Serdikę (Sofię), by ułatwić sobie pochód na Sklawinię. W odpowiedzi cesarz bizantyjski Nikefor I zburzył Krumowy pałac w Plisce, a Serdikę szybko odbudował. A Krumowi obiecał, że będzie pił wino z jego czaszki!

Tylko śmierć chana Kruma w 814 r. w trakcie wyprawy na Konstantynopol ocaliła Bizancjum. W 818 r. syn Kruma, chan Omurtag, prowadził wojnę z Frankami Ludwika Pobożnego i podbił Obodrytów i inne plemiona słowiańskie na zachodzie.

W 847 r. chan Presjan ostatecznie odebrał Bizantyjczykom Macedonię. Jego syn Borys (pan. 852-889), ku uciesze pariarchy Konstantynopola Focjusza, rywalizującego o rząd dusz z papieżem rzymskim, został ochrzczony 25 maja 866 r. przez duchowieństwo greckie, przyjmując imię Michała, na cześć swego ojca chrzestnego Michała III, cesarza Bizancjum. Podobno mnich bizantyjski, malując obraz piekła na ścianach pałacowych, tak przeraził Borysa, wówczas chana, że ten postanowił przyjąć chrześcijaństwo…

Papież Mikołaj II natychmiast wysłał do Borysa swych legatów i duchownych. Obrządku łacińskiego w Bułgarii nie udało się jednak wprowadzić. Zatryumfowało duchowieństwo greckie z liturgią grecką, ale dzięki działalności misyjnej uczniów Konstantyna (Cyryla) i Metodego, na dworze Borysa i jego syna cara Symeona rozwinęło się piśmiennictwo słowiańskie, zarówno świeckie, jak i kościelne. Posługiwano się alfabetem cyrylickim, odmiennym od głagolickiego, który faktycznie stworzył Cyryl.

Szkoły w Plisce, Ochrydzie i Wielkim Presławiu były pierwszymi ośrodkami piśmiennictwa w Europie, gdzie powstawały teksty literackie w językach innych niż hebrajski, łaciński czy grecki. W tym czasie pierwsze słowiańskie szkoły zakładał Kliment Orchydzki, uczeń świętego Metodego.

W 889 r. Borys przekazał władzę swemu synowi Włodzimierzowi, a sam wstąpił do klasztoru. Gdy w Plisce nowy władca zaczął prześladować chrześcijan i oddawać cześć dawnym bogom, przybył Borys, kazał oślepić Włodzimierza, na tron wprowadził drugiego syna, Symeona, przenosząc stolicę do Presławia, a sam wrócił do klasztoru. Symeon prowadził zwycięskie wojny z bizantyjskim Leonem V Mądrym, ale przegrał dwie bitwy z plemionami ugrofińskimi, Węgrami, i schronił się w twierdzy Drystra. I znów Borys opuścił swą celę, zebrał wojsko i pognawszy Węgrów aż do Besarabii, wrócił do swego klasztoru, gdzie zmarł w 907 r. Niebawem Kościół bułgarski uznał go za świętego. W 869 r. książę Symeon z pomocą Pieczyngów najechał Węgrów w Besarabii i wypchał ich aż do Panonii, gdzie plemiona ugrofińskie już pozostały.

W 913 r. książę Symeon stanął pod murami Konstantynopola. W zamian za pokój zagrożone Bizancjum ofiarowało mu tytuł cesarza i przyrzeczenie poślubienia córki Symeona przez małoletniego cesarza Konstantyna VII. Układ zerwała cesarzowa matka Zoe Karbonopsina, zaraz też Symeon wyprawił się na Bizancjum i rozgromił ostatecznie wojska cesarskie w 917 r. nad rzeką Achelo (Achełoj). Szczęście było już blisko, ale mądry Roman I Lakapet uchronił Bizancjum przed Symeonem. Książę bułgarski odzyskał tylko tytuł cesarza (cara), nie zdobywszy jednak upragnionego Cesarstwa Bizantyjskiego. Zmarł w trakcie przygotowań do następnej wyprawy. Jego następca car Piotr, pewny potęgi swego państwa, zlekceważył Bizancjum, którego cesarz, Jan I Tzimikles, w odpowiedzi Bułgarom na żądanie przez nich haraczu, wysłał z ekspedycją karną do Bułgarii swego sprzymierzeńca, ambitnego wielkiego księcia kijowskiego Światosława. Efektem tej nie najświetniejszej decyzji było opanowanie Bułgarii przez Światosława, któremu z kolei Jan I Tzimikles musiał ją gwałtem odbierać.

Carstwo bułgarskie ze stolicą w Presławiu przestało istnieć. Rządzący zachodnim carstwem Bułgarii, którego zajęty wojną z Arabami Tzimikles nie zdążył podbić, bracia Komitopulowie wysłali w 973 r. poselstwo na dwór niemieckiego cesarza Ottona I w Kwedlinburgu, z propozycją sojuszu przeciwko Bizancjum. Wprawdzie nie zmieniło to historii świata, ale przypomnijmy, że spotkali się tam z posłami polskiego księcia Mieszka I.

Komitopulowie – Dawid, Mojżesz, Samuel i Aron – zamierzali wskrzesić wielkie carstwo bułgarskie i uzyskać dla jego władcy tytuł basileusa, czyli cesarza, a w tym przypadku cara Bułgarów. W wyniku wieloletnich walk z Bizancjum i nowych podbojów carstwo bułgarskie w 1000 r. obejmowało prawie całą Macedonię, Tesalię, Epir, księstwa serbskie i Bułgarię Naddunajską. Dawid i Mojżesz polegli w walkach, Arona kazał Samuel zabić, by zostać jedynym władcą, carem (997-1014). Stolicą wielkiego carstwa była Ochryda.

Kiedy cesarz bizantyjski Bazyli II przezwyciężył trudności wewnętrzne, ruszył przeciwko Samuelowi, odnosząc coraz świetniejsze zwycięstwa. W 1014 r. rozniósł armię Samuela w wąwozach pasma górskiego Belasica, biorąc do niewoli 14 tysięcy jeńców. Wszystkich kazał oślepić, tylko każdemu setnemu polecił zostawić jedno oko, by mógł poprowadzić swój oddział 99 ślepców do Samuela, który siedział wtedy w Prilepie, gdzie uciekł był z pola bitwy. Jak tylko car ujrzał 14 tysięcy ślepców, zmarł rażony apopleksją. Bazylemu II nadano wówczas przydomek Bułgarobójcy. W 1018 r. carstwo bułgarskie przestało istnieć.