Muzyka bułgarska

Starożytny mit grecki przypisuje Trakom pochodzenie od Orfeusza i Muz. Dzisiaj Bułgarzy są sławnymi śpiewakami, a prawosławne pieśni religijne są dla nich tym, czym muzyka klasyczna dla Zachodu. Bułgarska muzyka sakralna, sięgająca swymi korzeniami IX w., odegrała znaczącą rolę w XIX-wiecznym bułgarskim odrodzeniu narodowym. Pieśni, kantaty i oratoria kryją w sobie mistykę starych kronik, bajek i legend. Słuchanie pieśni cerkiewnych w wykonaniu chóru składającego się czasami nawet ze 100 śpiewaków jest wspaniałym przeżyciem. Pieśni bułgarskie do starocerkiewnosłowiańskich tekstów są wykonywane podczas nabożeństw m.in. w sofijskim Soborze św. Aleksandra Newskiego.

Jak w muzyce kościelnej notuje się zdecydowane wpływy bizantyjskie, tak w spontanicznych i żywiołowych pieśniach i tańcach ludowych tkwią elementy tureckie. Tradycyjnymi instrumentami muzycznymi Bułgarów są: tambura (czterostrunowa lutnia z długim gryfem podobna do greckiej buzuki), gajdy (dudy z koziej skóry), gadułka lub rebek (małe skrzypki w kształcie gruszki), dajre (tamburyn), kawał (długi, otwarty flet), duduk (flet o wysokich, ostrych tonach), dwojanka (podwójny flet), okaryna (mały, ceramiczny flecik), zurna (mały, wydający wysokie i ostre tony róg), tarambuka (rodzaj bębna), i tapan (duży, cylindryczny, obustronny bęben). Jak wśród wielu kultur chłopskich kobiety bułgarskie nie miały dostępu do instrumentów, więc zajmowały się śpiewaniem. Charakterystyczne dla ich śpiewów jest wielogłosowość i nagłe wznoszące się przesunięcia głosów.

W latach 50. XX w., dzięki kompozytorowi i dyrygentowi Filipowi Kutewowi, bułgarskiej muzyce ludowej zaczęto nadawać formę wyrafinowanych dzieł artystycznych. Kres wspaniałej karierze tego kompozytora położyła w 1982 r. jego śmierć. Skomponował on blisko 500 melodii opartych na tematach ludowych, dyrygował chórami i zespołami, w tym państwowym zespołem pieśni i tańca. Jego spojrzenie na muzykę rozpowszechniło się dzięki takim światowej sławy zespołom jak Le Mystere des Voix Bulgares.

Po upadku komunizmu zainteresowanie muzyką ludową częściowo osłabło. Powodem tego był fakt, że słuchanie tej muzyki było narzucone przez stary reżim. Obecnie słuchacze w Bułgarii mają też nieograniczony dostęp do zachodniej muzyki pop. Przeszłość totalitarnych rządów okaleczyła w pewien sposób muzykę ludową.

Oprócz cygańskich improwizacji, w Bułgarii najczęściej można usłyszeć „Stambołowo” lub muzykę weselną. Na wszelkiego rodzaju imprezach tanecznych bardzo popularne są występy sześcio- lub siedmioosobowych zespołów muzycznych. Ich członkowie, wykonując muzykę tradycyjną na współczesnych instrumentach, takich jak gitara elektryczna czy saksofon, sprawiają, że nogi same rwą się do tańca.