Mity i wierzenia bułgarskie

Piekielne freski

Ze ścian komnaty szczerzył do niego zęby człowiek budzący grozę. Z gęstych, czarnych jak smoła włosów wystawały dwa rogi, w prawej ręce trzymał trójząb, lewą zaś władczym gestem mierzył wprost w Borysa. Czarna twarz zionęła taką wściekłością, że chan drgnął. Wpatrzone w niego oczy płonęły dzikim blaskiem. Borys zobaczył bezwstydną nagość czarnego, dostrzegł ogon, który owijał się dookoła koziego biodra. Ze ściągniętymi brwiami obejrzał lewą ścianę, następnie prawą. Greckie diabły tańczyły złowrogie i radosne „choro”, w uszach Borysa rozbrzmiewały ich dzikie krzyki…

Antykoncepcja basilissy Teofano

Skoro tancerka cyrkowa i nierządnica Teodora została wielką cesarzową, to dlaczego ona, Teofano, nie miałaby włożyć płaszcza basilissy? Była tylko córką karczmarza, ale miała urodę. Nie było trudno oczarować pretendenta do tronu, Romanosa II.
Teofano poślubiła Romanosa. (To przeciw jej synowi Bazylemu II Bułgarobójcy zmówią się w przyszłości cesarz Otton III i Bolesław Chrobry.) Ale nie panował długo. Nikełor Fokas odnosił świetne zwycięstwa… poślubiła wodza Nikefora. Gdy bułgarski car Piotr zażądał trybutu od Bizancjum, wyśmiali go, a że ruski Światoslaw zagrażał obydwu krajom, nie wysłali armii przeciw carstwu bułgarskiemu. Sprzymierzyli się z Piotrem, biorąc Borysa i Romana jako zakładników. Borysowi nadali mało ważny tytuł bizantyjski, a co było zrobić z carewiczem Romanem, żeby w przyszłości dynastii bułgarskiej nie założył? Basilissa podszepnęla basileusowi, że jest tylko jeden sposób… trzeba go wykastrować. I tak też uczyniono…
Ale oto nowy wódz odnosi świetne zwycięstwa -Jan Tzimiskes. Przychodzi do jej komnat potajemnie. Ale Teofano na tron go wprowadzi…
Jan podpłynął łodzią z azjatyckiego brzegu, cesarzowa ukryła spiskowców w komnatach. Rano dopadli Nikefora, zadając ciosy… Jan wybiegi i jeszcze zaplamiony krwią cesarza, zasiadł na tronie.
Jednak bez niej. Ożenił się z Teodorą, siostrą jej męża Romanosa, która nigdy nie zapomniała, że Teofano była córką karczmarza.

Zoe i Teodora

Po śmierci Bazylego II Bułgarobójcy tylko trzy lata panował Konstantyn VIII, ojciec Zoe i Teodory. Zoe zasiadła na tronie z Romanem III Argyrosem. Powiada Psellos, kronikarz, że Roman nie odwiedzał Zoe w sypialni. Czy dlatego zwróciła uwagę na pięknego Michała? Wcale się nie kryla ze swoją miłością, a Roman, mając własne miłostki, nie zwracał na to uwagi, jednakże jego siostra Pulcheria była zaniepokojona… i wściekła. Widziała, jak Zoe wcisnęła na stopy kochanka purpurowe pantofle! Purpurowe! Ta barwa była zastrzeżona wyłącznie dla cesarzy bizantyjskich, toteż za noszenie purpury zwykłym śmiertelnikom groziła śmierć!
Wtedy na dworze bizantyjskim przebywała caryca Maria, żona ostatniego cara Bułgarii Iwana Władysława, z synem Prusianosem. Powiada kronikarz Michał Psellos, że siostry nie miały zmysłu politycznego i nader często mieszały sprawy cesarstwa z uciechami sypialni… A obie siostry były szaleńczo zakochane. Teodora upatrzyła sobie Prusianosa. Czy z cichym zezwoleniem Zoe, uknuli Teodora i Prusianos spisek przeciwko Romanowi III Argyrosowi? Gdyby plan się powiódł, Zoe wprowadziłaby na tron bizantyjski ukochanego Michała, a Teodora, jako żona Prusianosa, zasiadłaby na tronie carów bułgarskich. Prusianos ochoczo wzniecił powstanie przeciwko Argyrosowi, gdyż pojawiła się szansa wskrzeszenia carstwa bułgarskiego.
Roman III Argyros stłumił bunt, kazał oślepić Prusianosa, a jego matkę carycę Marię zestal do klasztoru w Azji Mniejszej. Teodorę też zamknął w klasztorze. Pulcheria zaraz doniosła bratu, że siostry poprzysięgły mu zemstę. Już chodzą słuchy, że Zoe jakieś wywary z ciemierzycy i innych trujących ziół każe mu wlewać do potraw, a tego Michała w złoto stroi niczym bóstwo.
Zoe niecierpliwiła się. Roman wprawdzie chorował, ale ciągle żył. Wydala potajemne rozkazy… Znaleziono cesarza martwego w termach. A wścibska Pulcheria też rozstała się z tym światem. Szybko Zoe poślubiła Michała i kazała uwolnić siostrę Teodorę.
Nie mogli już mieć dzieci, więc Michał IV nakłonił Zoe, by adoptowała jego siostrzeńca Michała Kalafatesa. Lękliwy dotąd kochanek, jako cesarz rządził twardą ręką i… jakby ochłódł w miłosnych zapałach. Nie pożył długo… Zresztą lud też go nie lubił, bo podatkami zanadto gnębił.
Na tronie jest teraz Michał V, jej adoptowany syn. Nie chciał poślubić Teodory, a ją, Zoe z dynastii macedońskiej, zamierzał zesłać do klasztoru… Nie tak trudno było lud, mający w estymie dynastię, podburzyć. Rok tylko panował Kalafates – kazała oślepić obydwóch: Michała i jego wuja zdrajcę. Podziękowała wiernemu ludowi Zoe, przemawiając z loży cesarskiej na hipodromie. Za nią, nieco z tyłu, stała Teodora. Obie będą rządziły cesarstwem.
Zoe otworzyła źródła skarbów cesarskich… to była grabież i spustoszenie… Cale to marnotrawstwo i to nadmierne wynoszenie się, stały się początkiem schyłku i upadku interesów państwowych, powiada Michał Psellos. Siostry rządziły tylko rok, gdyż Zoe poślubiła Konstantyna IX Monomacha. Miała już ponad 60 lat.
Musiała znieść, że Konstantyn wziął do pałacowej sypialni Sklerenę… ale on ofiarował jej insygnia cesarskie! Nawet uczestniczyła w procesjach razem z nią i Teodorą, jakby ta nałożnica byłą cesarzową. Tak go omamiła Sklerena, że zamknął siostry w ich komnatach, a nawet zamierzał je usunąć z pałacu. Zaufani Zoe roznosili wieści po Konstantynopolu, podburzając lud. Wiedziała, co czyni. Lud znów stanął w jej obronie, domagając się wygnania nierządnicy, a co bardziej zajadli grozili śmiercią samemu cesarzowi. Wtedy zmusił ją, by pokazała się w oknie pałacu razem z siostrą, na dowód, że nie zostały wypędzone.
Zoe wkrótce zmarła, potem rozstał się ze światem Konstantyn i na tronie zsiadła Teodora. Przed swą śmiercią wyznaczyła na swego następcę Michała VI. Wiele lat trwały walki o tron bizantyjski.

Pages: 1 2 3