II wojna światowa

24 stycznia 1937 r. Bułgaria podpisała układ „o nienaruszalnej, szczerej i trwałej przyjaźni” z Jugosławią. Jednak roszczenia Bułgarów wobec Macedonii spowodowały, że kraj stanął do wojny po stronie Niemców. We wrześniu 1940 r., na rozkaz Hitlera, Rumunia zwróciła Bułgarii południową Do-brudżę, a w 1941 r. Bułgaria przyłączyła się do faszystowskiej napaści na Jugosławię. Obawiając się ogólnego powstania, car Borys III odmówił spełnienia żądań Niemiec, aby Bułgaria wypowiedziana wojnę ZSRR. W 1942 r. sformowano podziemny Front Ojczyźniany (w jego skład wchodziły wszystkie ugrupowania opozycyjne łącznie z komunistami) w celu stawienia oporu proniemieckiemu rządowi. Car Borys III zmarł w tajemniczych okolicznościach w sierpniu 1943 r. i do czasu uzyskania pełnoletności jego syna, księcia Symeona, władzę objęła Rada Regencyjna. Na dzień 2 września 1944 r. Front zaplanował wybuch powstania zbrojnego.

W sierpniu 1944 r.; gdy Armia Czerwona stacjonowała na terytorium Rumunii, Bułgaria ogłosiła neutralność i rozbroiła żołnierzy niemieckich znajdujących się na jej terenie. ZSRR zmusił Bułgarię do wypowiedzenia wojny Niemcom, po czym Armia Czerwona wkroczyła do nie stawiającej oporu Bułgarii, a 9 września 1944 r. partyzanci Frontu Ojczyźnianego przejęli kontrolę w Sofii. Komuniści, którym przewodził Todor Żiwkow, obalili monarchię. Od tej chwili do końca wojny Bułgarzy walczyli u boku żołnierzy radzieckich.

Po II wojnie światowej

Po referendum z 1946 r. Bułgaria ogłoszona została republiką, a 27 października 1946 r. premierem został Georgi Dymitrow. W 1947 r. podpisano traktaty pokojowe i żołnierze radzieccy opuścili kraj. W 1954 r. rozwiązano wszelkie kwestie sporne z Grecją i w 1955 r. Grecja została przyjęta do ONZ. W latach 80. Bułgaria przyłączyła się do głosu Grecji w sprawie ogłoszenia Bałkanów strefą ciszy jądrowej, ale stosunki z Turcją pozostały nadal napięte.

Kontynuowano rozpoczętą w latach 40. industrializację i kolektywizację rolnictwa. Pod rządami Todora Żiwkowa (przywódca Bułgarii w latach 1954-1989), kraj stał się jednym z najlepiej prosperujących państw Europy Wschodniej. Mimo wytycznych centralnego planowania pozwalano przedsiębiorcom na pewną samodzielność, a robotnicy byli nagradzam za przekraczanie wyznaczonych im norm. W czasie wolnym od pracy zezwalano na prowadzenie prywatnej działalności rolniczej.

Do 1989 r. pierestrojka Gorbaczowa przeszła gwałtowną falą przez kraje demokracji ludowej, rzucając cień na przyszłe losy weteranów komunizmu. 9 listopada 1989 r. runął mur berliński. Następnego dnia wewnętrzny pucz w Partii Komunistycznej położył kres 35-letnim rządom posuniętego już w latach Żiwkowa. Skazano go na areszt domowy, a w lutym 1991 r. był pierwszym przywódcą spośród państw Europy Wschodniej oskarżonym o korupcję, jakiej dopuszczał się za czasów sprawowania urzędu. (Mimo wyroku skazującego na 7 lat więzienia za nadużywanie funduszy publicznych, uzyskał pośpieszne zwolnienie i żył wygodnie w zamożnej dzielnicy Sofii do śmierci w sierpniu 1998 r.)

Na lipiec 1990 r. zaplanowano wolne wybory. Partia Komunistyczna przyjęła nazwę Bułgarska Partia Socjalistyczna (BPS). W wyniku porozumienia 16 różnych ugrupowań opozycyjnych powstał Związek Sił Demokratycznych (ZSD). Partia Socjalistyczna, przy poparciu elektoratu wiejskiego i osób starszych, zdecydowanie wygrała wybory. Większość mieszkańców miast i ludzie młodzi głosowali na Związek Sił Demokratycznych.

W połowie lat 90. prezydent socjalistów Petyr Mładenow został zmuszony do rezygnacji z zajmowanego stanowiska po kontrowersjach wywołanych udzieleniem zgody na użycie siły przeciwko demonstrującym studentom. 1 sierpnia zdominowany przez socjalistów parlament, wobec ogólnych nacisków społecznych, wybrał Żelu Żelewa (ZSD) na stanowisko premiera. Podczas wyborów przeprowadzonych w czerwcu 1990 r. socjaliści głosili hasła przeciwne reformom „terapii szokowej” i obiecywali łagodne wejście w kapitalizm. W październiku, gdy załamywała się gospodarka narodowa, zmienili stanowisko i wprowadzili radykalny program reform, podobny do prezentowanego przez ugrupowania opozycyjne. Wywołało to ogólnonarodowe strajki oraz demonstracje przeciwko podwyżkom cen, wobec czego 29 listopada 1990 r. socjalistyczny premier Andrej Łukianow złożył urząd.

Łukianowa zastąpił niezależny Dymitr Popow, który przed nowymi wyborami sformował rządową koalicję ZSD-BPS. Wybory parlamentarne w październiku 1991 r. wygrał ZSD i Filip Dymitrow sformował pierwszy niekomunistyczny rząd bułgarski. W styczniu 1992 r. ponownie wybrano na prezydenta Żelewa. W październiku 1992 r. parlament, w którym przewagę miała koalicja mniejszości tureckiej, przeciwników ZSD oraz socjalistów, odwołał rząd ZSD. Powstała administracja technokratów z Lubenem Berowem na stanowisku premiera. Mała partia mniejszości tureckiej decydowała w tym czasie o utrzymaniu równowagi sił politycznych w parlamencie.

Szybko postępująca inflacja, wysokie bezrobocie, brak poczucia bezpieczeństwa społecznego, rozkwit przestępczości zorganizowanej były powodem ogólnego rozczarowania w kraju, gdzie dziesięć lat wcześniej rozbłysły promyki nadziei na lepsze czasy. W połowie lat 90. w Bułgarii nastał okres niezadowolenia, a wielu obywateli postanowiło emigrować w nadziei na lepszy byt.

W wyborach parlamentarnych pod koniec 1994 r. absolutne zwycięstwo przypadło socjalistom, którym przewodniczył Żan Widenow. Zdecydowanego wsparcia udzielili im ludzie starsi i mieszkańcy wsi, niezadowoleni z zachodzących w kraju zmian. Niestety, rząd przez niego sformowany odpłacił tym, którzy mu zaufali korupcją, krótkowzrocznością i brakiem zmian na lepsze, utwierdzając jeszcze bardziej brak zaufania do świeżo powstałej bułgarskiej demokracji. Obecny prezydent, Stojanow, jest postrzegany jako polityk podejmujący właściwe i skuteczne decyzje. Z powodzeniem wprowadza konieczne reformy finansowe, zwalcza rozpasaną przestępczość i prowadzi do obniżenia inflacji.