W VI i VII stuleciu, kiedy na ziemiach Tracji pojawili się Słowianie, plemiona trackie już od kilku wieków wyznawały Chrystusa. W IV w. chrześcijaństwo stało się religią państwową, a w VI w. językiem liturgicznym był język Bessów. Istniały gminy chrześcijańskie, metropolie kościelne, klasztory. Słowianie wschodni znad Dniepru i Dniestru, zwani Antami, w IV w. mieli już państwo, kierowane przez króla Boza, którego pobił ostrogocki król Wi-nitar. Na terenach Dacji plemiona słowiańskie, zwane Sklawinami, osiedlały się już w III w. Na początku VI w. Skla-wini i Antowie napierali na granice cesarstwa, nierzadko wespół z plemionami tureckimi, Bułgarami. Sklawinowie nawet w 551 r. rozbili armię bizantyjską Justyniana I Wielkiego, a w 558 r. ponownie najechali Bizancjum, już pozostając na ziemiach cesarstwa.

Wkrótce ulegli silniejszym Awarom, plemieniu tureckiemu, przybyłemu z terenów dzisiejszego Turkiestanu. Awarowie podbili i wchłonęli plemiona Bułgarów i Hunów, rozbili związki innych plemion słowiańskich, roznieśli Franków i Germanów, wreszcie zagrozili Bizancjum. Dopiero Sklawinowie daccy pod wodzą Dobręty ukrócili panowanie awarskiego kagana Bajana, po czym spustoszyli ziemie bizantyjskie i nawet greckie. Cesarz Tyberiusz zawarł z Bajanem sojusz i Awarowie pobili wojowniczych Słowian, których chętnie potem wcielali do swoich wojsk, by zaraz zwrócić się przeciwko Bizancjum. Tym razem Bizancjum pomagali Longobardowie i plemię słowiańskie Antów.

Kiedy cesarstwo było zajęte wojną z Persami, Słowianie wraz z Awarami przetrząsnęli Półwysep Bałkański i ziemie greckie. Przed zalewem awarskich i słowiańskich barbarzyńców uciekali w góry chrześcijańscy Trakowie i Ilirowie. Barbarzyńcy w 626 r. obiegli Konstantynopol, ale tym razem kagan Bajan przegrał. Słowianie natychmiast wystąpili przeciwko niedawnym towarzyszom broni. Powstaniem Słowian przeciwko Awarom kierował Samo.

Na Półwysep Bałkański przybyły nowe plemiona słowiańskie – znad Łaby – które poddały się zwierzchnictwu Bizancjum. Od VII do IX w. żywioł słowiański zalał Bałkany. Byli Siewiercy i plemię Siedmiu Rodów, Timoczanie, Morawianie, Brsjaci, Smolanie, Strumianie, Rhinhini, Draguwici, Sagudaci, Welegezyci, Wajunici, Jeziercy i Milingowie (ci zapędzili się aż na Peloponez).

W 670 r. plemiona Słowian macedońskich zjednoczyły się w związek nazwany przez Greków, których nękały, Sklawinią. Przewodzący mu władca Rinhinów, Prebąd, zagroził nawet Tessalonice (Sołuniowi). W VII w. na ziemie Macedonii przybył, wiedziony przez zbuntowanego przeciw Awarom chana Kuwera, lud będący mieszaniną zniewolonej przez Awarów ludności romańskiej i koczowników Bułgarów.

Tymczasem ziemie między Starą Płaniną a Dunajem najechały koczownicze plemiona tureckie zwane Hunami, Bułgarami lub Ogurami. Naukowcy nadali im nazwę Protobułgarów. Przywędrowali ze swej ojczyzny Wielkiej Bułgarii (zjednoczonej w 635 r. przez Kubrata), ciągnącej się od Kubania do Dniepru, gdy w 660 r. Chazarowie podbili ich kraj. Jak chce legenda, czterech synów chana Kubrata podążyło na czele swych ludów w poszukiwaniu ziem do osiedlenia się.