Płowdiw, położony na Nizinie Górnotrackiej, po obu brzegach rzeki Maricy, jest drugim co do wielkości miastem Bułgarii. Zbiegają się tu dwa ważne szlaki komunikacyjne: trasa z Azji Mniejszej do Europy oraz z środkowej Azji przez Ukrainę do Grecji.

Badania archeologiczne wykazały, że żyły tu hordy ludzkie jeszcze przed epoką kamienną. W pierwszym tysiącleciu p.n.e. plemiona trackie założyły osadę o nazwie Eumolpia. Jej strategiczne położenie tłumaczy, dlaczego podbił ją w 341 r. p.n.e. Filip II Macedoński, nazywając Pilippopolis, i zbudował twierdzę. Trakowie z plemienia Bessów nazwali nowe miasto po swojemu -Pulpudewa. I ta nazwa istniała do I w. p.n.e. (a była używana jeszcze w VII w. n.e.). W 270 r. p.n.e. do Pulpudewy wpadli Celtowie, ale nie pozostali długo, zadowalając się zniszczeniem miasta, a za nimi wkrótce pośpieszyli Rzymianie, którzy woleli budować i pozostawili po sobie liczne pamiątki swojego pobytu, choćby mury obronne długości 2630 m (wzniósł je w II w. Marek Aureliusz). Ci nadali miastu nazwę Trimontium. Niestety, Trimontium doszczętnie zniszczyli w III w. n.e. Goci. Pod koniec V w. odbudował je bizantyjski cesarz Justynian I Wielki, a zaraz w VI w. byli w nim Hunowie, a niezadługo ekspansywne plemiona słowiańskie. One to nazwały Pulpudewę Pyldenem. W 809 r. przybył chan Krum i na ziemiach słowiańskich zaczęło kształtować się pierwsze państwo bułgarskie, w którego granicach Pylden znalazł się w 834 r. Pod panowanie bizantyjskie dostał się w 1018 r., potem rządził w nim car Iwan Asen, i na powrót weszli do Płowdiwu, bo tak już było nazywane w XII w., Bizantyjczycy. Pustoszyły go cztery wyprawę krzyżowe (1096 r., 1147 r., 1189 r., 1203 r.). Wreszcie w 1364 r. Płowdiw zdobyli Turcy i przez pięć wieków nazywali Filibe. Pod ich panowaniem był administrowaną przez beja (turecki tytuł szlachecki) stolicą Rumelii, w której skład wchodziły: Macedonia, Albania, Tracja i autonomiczny okręg Rumelia Wschodnia. W 1876 r. miasto zostało wyzwolone przez armię rosyjską, w której były oddziały Polaków.
W 1888 r. przyjechał z Wiednia pociąg. Zatrzymał się w Płowdiwie, po czym ruszył do Stambułu. Był to cieszący się i dobrą, i złą sławą romantyczny Orient Ekspress.
W okresie bułgarskiego odrodzeniu narodowego płowdiwska starówka Trzy Wzgórza zyskała szczególny koloryt. Powstały w XIX w. styl płowdiwskiej szkoły architektury łączy dynamizm i pasję historycznego baroku, zachowując przy tym unikalne bułgarskie cechy. Wokół umiejscowionego pośrodku, owalnego lub kwadratowego salonu rozmieszczone są pokoje i sypialnie całej rodziny. Rzeźbione lub malowane sufity oraz zdobienia ścian, podobnie jak jasne fasady budynków, zdradzają dobry gust projektantów. Wiele spośród tych wznoszonych w przeszłości przez zamożnych kupców czarujących domów, jest teraz dostępnych dla zwiedzających. Są w nich muzea, galerie i restauracje. To one sprawiają, że naprawdę warto odwiedzić Płowdiw.

Orientacja

Stacja kolejowa znajduje się w południowo-zachodniej części starego miasta. Przechowalnia bagażu (czynna non stop) mieści się naprzeciwko parkingu po prawej stronie dworca, idąc od centrum miasta. Aby dostać się do do głównego placu, należy przejść przez plac przed dworcem i iść około 10 minut ul. Iwana Wazowa. Na północ od głównego placu ciągnie się deptak Kniazia Aleksandra, a wchodząc w jedną z uliczek na prawo, można dojść do starego miasta. Północna, współczesna dzielnica miasta nie jest interesująca.

Informacja

Puldin Tours (tel.55 51 20), dawniej Balkantourist, mieści się przy bulwarze Byłgaria 106, w pobliżu terenów targowych, na północ od rzeki.

Pieniądze – Bulgarian Foreign Trade Bank, zaraz za McDonalds’em na Kniazia Aleksandra, prowadzi wymianę czeków podróżnych, pobierając przy tym prowizję w wysokości 1%. Bankomat znajduje się w budynku Poczty Głównej.

Poczta i telekomunikacja – Centrum telekomunikacyjne mieści się przy Poczcie Głównej, przy głównym placu (z tyłu budynku) i czynne jest codziennie w godz. 6.30-23.00.

Biura informacji turystycznej – Bilety międzynarodowe i miejsca w wagonach sypialnych i kuszetkach kupuje się w biurze Riła, przy Christa Botewa 31. Przedsprzedaż na krajowe połączenia kolejowe prowadzi firma Biuro, na Nezawisimost 29 (czynne w dni robocze 8.30-17.00).

Zwiedzanie

Zwiedzanie rozpocząć należałoby od obejrzenia odkopanych pozostałości po forum rzymskim, znajdujących się za budynkiem Poczty Głównej na głównym placu miasta. Stąd ruchliwy deptak Kniazia Aleksandra, wiodący w kierunku północnym, doprowadzi do XV-wiecznego meczetu Dżumaja Dżamija (piątkowego), przebudowanego przez Turków z XIII-wiecznej cerkwi, pamiętającej czasy cara Iwana Asena. Obecnie nadal odbywają się w nim islamskie nabożeństwa. Właśnie tutaj znaleziono północną bramę i fragment marmurowego stadionu rzymskiego z II w., wodociągów i murów obronnych. Po południowej stronie wzgórza Dżambas tepe znajduje się marmurowy amfiteatr, zbudowany przez Marka Aureliusza (II w.).

Idąc dalej deptakiem (teraz już Rajko Daskałowa) dochodzi się do meczetu Imaret Dżamija (1445 r.). W pobliżu placu Syedinenie znajduje się Muzeum Archeologiczne (nieczynne w pn.), przechowujące kopię złotego skarbu z Panagiuriszte (IV w. p.n.e.); oryginał prezentowany jest w Narodowym Muzeum Historycznym w Sofii). Pomnik na placu przed muzeum upamiętnia zjednoczenie w 1885 r. Bułgarii i Wschodniej Rumelii (której Płowdiw był stolicą).

Od meczetu Dżumaja na wschód ul. Maksyma Gorkiego prowadzi na starówkę miasta, owe rzymskie Trimontium (Trzy Wzgórza). Stoi tam cerkiew św. Konstantyna i Heleny (1832 r.), odnowiona pieczołowicie w ostatnich latach, a obok niej bardzo jest dobra galeria z ikonami. Obecne Muzeum Etnograficzne (nieczynne w pn.) na ul. Doktora Czomakowa, tuż za Maksyma Gorkiego, mieści się w budynku zbudowanym w stylu odrodzenia narodowego. Powstał w 1847 r. i należał do bogatego kupca Argira Kujumdżiogłu. Muzeum ma m.in. wspaniałą kolekcję strojów ludowych. W górę od muzeum uliczka prowadzi do ruin Eumolpias, osady trackiej z II w. p.n.e. Z ruin rozciąga się piękny widok na okolicę.

Ulica obok Muzeum Etnograficznego prowadzi w dół, przez Chisar Kapija, bramę wschodnią z czasów rzymskich, do Domu Georgiadiego (1848 r.). Jest on kolejnym przykładem płowdiwskiej szkoły architektury. Mieści się tu obecnie Muzeum Odrodzenia Narodowego (nieczynne w dni wolne).

Warto zajrzeć w osobliwe rejony na południe od muzeum, gdzie kolorowe XIX-wieczne domy tłoczą się wzdłuż krętych brukowanych uliczek. Na Kniazia Ceretelewa 19 znajduje się Dom Lamartine’a. Jest to barokowa rezydencja, gdzie w trakcie swojej podróży na wschód, zatrzymał się w 1833 r. francuski poeta Alfons de Lamartine. Są tu m.in. faksymile stron jego książki Podłóż na Wschód i rodzinne fotografie.

Trochę na zachód, dokładnie nad południowym wejściem do tunelu, na starym mieście znajduje się odrestaurowany teatr z czasów rzymskich na 3000 miejsc (II w.), obecnie używany podczas odbywających się w mieście festiwali. Na południowy zachód od teatru na wzgórzu Taksim Tepe znajduje się cerkiew ŚW. Mariny (1854 r.) z uroczą drewnianą wieżą. Jest tam unikatowy ikonostas. Stąd do stadionu rzymskiego idzie się zaledwie pięć minut.