W czasach komunizmu pod nadzorem premiera rady ministrów opracowywano i realizowano plany pięcioletnie. Połowa budżetu narodowego była przeznaczana na rozwój ekonomiczny, natomiast na przemysł nie przeznaczano żadnych środków, dopóki jego udział w produkcie krajowym brutto nie przekroczył 50%. W latach 70. obserwowano wzrost gospodarczy, który jednak w latach 80. uległ załamaniu, z uwagi na zacofanie technologiczne i niewydolność ekonomiczną przemysłu.

Podjęto raczej niezdecydowane próby wprowadzenia reform rynkowych, podobnych do zmian realizowanych na Węgrzech. Jednak, aby utrzymać warunki życia społeczeństwa, w czasie ostatnich pięciu lat rządów komunistycznych wzrósł poziom zadłużenia zagranicznego Bułgarii.

Bułgaria zawsze była krajem rolniczym, w którym dwie trzecie ziemi przeznaczono na uprawę zbóż: pszenicy, kukurydzy, jęczmienia, żyta, owsa i ryżu. Ważne były też uprawy przemysłowe słonecznika, bawełny i buraków cukrowych. Tytoń i papierosy stanowiły połowę eksportu rolniczego, a wino 20%.

Przed II wojną światową rolnictwo osłabione było nadmiernym podziałem ziemi. Do 1965 r. ponad milion małych gospodarstw połączono w 920 spółdzielni rolniczych i 165 gospodarstw państwowych. Średnio, gospodarstwa spółdzielcze w Bułgarii były trzy razy większe od gospodarstw w Rumunii i na Węgrzech. Pomimo redukcji rolniczej siły roboczej z 82% zatrudnionych w 1948 r. do 39% w 1968 r., dzięki zastosowaniu maszyn, nawozów sztucznych i irygacji produkcja rolna wzrosła. Obecnie spółdzielnie rolnicze są likwidowane, a ziemia powraca do jej wcześniejszych właścicieli. Działania takie są powodem licznych sporów.

Do 1970 r. kolektywizacja przyczyniła się do podwojenia liczby obywateli zamieszkujących tereny miejskie i stworzyła tym samym podstawy rozwoju przemysłowego. W Perniku i Kremikowci powstały huty żelaza i stali, w Dimitrowgradzie zakłady produkcji nawozów sztucznych, a w Burgasie zakłady petrochemiczne. W Płowdiwie, Sliwenie i Sofii zbudowano zakłady włókiennicze. Do niedawna około 75% obrotu zagranicznego Bułgaria realizowała z państwami Układu Warszawskiego, z czego ponad połowę ze Związkiem Radzieckim. Przestawienie produkcji na potrzeby państw zachodnich okazało się dosyć trudne, gdyż jakość wielu produktów wysyłanych wcześniej do ZSRR była niska. Około dwóch trzecich bułgarskiego eksportu kieruje się na ryzykowny rynek państw arabskich i byłego ZSRR. Nie wpływa to na zwiększenie zaufania do Bułgarii, a naraża jedynie i tak już niezbyt wydajny bułgarski przemysł ciężki na dalsze straty.

W Ruse i Burgasie znajdują się rafinerie ropy naftowej, a na północ od Warny wydobywa się ropę i gaz. Przed 1990 r. ponad 90% ropy zużywanej w Bułgarii sprowadzano z ZSRR po cenach zdecydowanie niższych od cen światowych. Po przerwaniu dostaw z Rosji Bułgaria miała nadzieję sprowadzać ropę z Iraku, ale wojna w Zatoce Perskiej w 1991 r. przeszkodziła tym planom. Sankcje ekonomiczne nałożone przez ONZ na Jugosławię kosztowały Bułgarię setki milionów dolarów i ani Unia Europejska, ani ONZ nie wypłaciło jej z tego tytułu żadnych odszkodowań.

Złoża węgla brunatnego w okolicy Pernika wykorzystywane są przez bułgarski przemysł metalurgiczny, a węgiel pochodzący z kopalni odkrywkowych w Dimitrowgradzie spalany jest w zanieczyszczających środowisko elektrowniach. Jedyne hydroelektrownie działają w Rodopach i górach Riła. Blisko 40% zasobów energetycznych w Bułgarii wytwarzanych jest w elektrowni jądrowej Kozłoduj.

Wewnętrzne spory polityczne Bułgarii wpłynęły na opóźnienie procesu reform gospodarczych. Reforma podatkowa i nowe prawo bankowe pozwoliły obcokrajowcom na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie Bułgarii (z wyjątkiem działalności rolniczej). Inwestycje zagraniczne nadal pozostają na niskim poziomie, a prywatyzacja przebiega wolno. Strategiczne położenie Bułgarii, wykwalifikowana siła robocza i dobra infrastruktura są mocnymi stronami kraju, ale jego niestabilność polityczna, wysokie zadłużenie i brak doświadczenia kadry reformatorów opóźniają dalszy postęp. Międzynarodowy Fundusz Monetarny (MFW) zmuszany był do ustawicznego popychania bułgarskich polityków do działania. Od 1989 r. poziom życia około 90% ludności obniżył się, natomiast inflacja wzrosła do 80%.

Ostatecznie w kwietniu 1997 r. rząd Związku Sił Demokratycznych rozpoczął realizację zaleceń MFW, kurs lewa został ustalony wobec marki niemieckiej i opanowano galopującą inflację. Fakt, że 75% ludności posiada swoje własne mieszkania lub domy, okazał się niezwykle istotny dla opanowania ogólnego ubóstwa, lecz bezrobocie sięgające 20% (w niektórych rejonach wiejskich, gdzie załamał się przemysł lekki, nawet 80%) i średni zarobek na poziomie 100 $ miesięcznie powodują, że dla wielu obecna sytuacja jest nadal bardzo niepewna.