Presław, 20 km na południowy zachód od Szumenu, założył, jak głosi napis na marmurowej kolumnie (w Sofijskim Muzeum Archeologicznym), w 821 r. chan Omurtag. W 893 r. z Pliski swoją siedzibę przeniósł tu car Symeon, syn chana-kniazia Borysa Michała, pierwszego bułgarskiego władcy chrześcijańskiego, i odtąd Presław pozostawał stolicą Drugiego Państwa Bułgarskiego aż do czasu, gdy w 972 r. miasto podbili Bizantyjczycy (w 976 r. Presław odzyskano; potem od 1001 do 1187 r. znów należało do Bizancjum). Istniała tu znakomita szkoła piśmiennictwa i nawet gdy dwór przeniósł się do Wielkiego Tyr-nowa, Presław pozostał znaczącym miastem. W 1388 r. zdobyli je Turcy. Materiał uzyskiwany z rozbiórki zabudowań presławskich służył Turkom do wznoszenia swoich budowli. Nowemu miastu, zbudowanemu w XVI w., nadali nazwę Eski Stambuł.

Na południe, 24 km od obecnego Presławia, znajdują się ruiny Wielkiego Presławia. Zajmujący powierzchnię 3,5 km2 zewnętrzny gród chronił wysoki mur z bloków wapiennych, grubości do 3 m, z bramami i wieżami. Były tutaj cerkwie, klasztory i siedziby bojarów. To tutaj stała słynna Złota Cerkiew Symeona zbudowana w 908 r. (częściowo odbudowana w czasach obecnych). Swoją nazwę zawdzięcza złoconej z zewnątrz kopule, od wewnątrz pokrytej mozaiką ceramiczną. Miała 12 marmurowych kolumn, z których część się zachowała. Pozostała również kruchta i fragmenty nawy.

Kamienny mur wewnętrzny, grubości około 3 m, otaczał powierzchnię 1,5 km2. Pośrodku stał duży pałac z salą tronową i mały pałac, w którym mieszkał car, a ponadto były tam różne budynki pałacowe oraz bazylika. Z wewnętrznych budowli zachowały się bramy i okrągła wieża.

Znajdujące się się w ruinach Muzeum Archeologiczne Wielki Presław prezentuje pozostałości architektury i makiety dawnego pałacu. Najcenniejszymi zabytkami są tu ceramiczna ikona św. Teodora Stratilata (X w.) z klasztoru św. Pantelejmona (2 km na południowy zachód) i srebrny kielich owianego legendą presławskiego żupana Sybina. Złatna Cyrkwa została wpisana na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO, a ruiny są rezerwatem archeologicznym. Pobliski klasztor św. Pantelejmona założył kniaź Borys Michał, który potem, gdy abdykował, schronił się w jego podwojach, wychodząc kilka razy, by ukarać waśniących się synów i pokonać wrogów państwa.

Dojazd

Do Presławia można łatwo dojechać autobusami lokalnymi z Szumenu. Po przyjeździe warto taksówką pojechać do muzeum, a drogę powrotną pokonać pieszo. Planując pobyt na noc, udać się można do dwugwiazdkowego hotelu Presław (tel.2508) w centrum miasta; miejsca kosztują tu 10 $ od osoby. W hotelu jest restauracja.

Legenda o księciu Sybinie.

Książę preslawski Sybin pokochał piękną heretyczkę Kalomeę. Car Boril wydał przeciw bogomilom synodyk:
Ci, co sieją herezję, którą przebiegły i podstępny nieprzyjaciel dusz naszych zaraził całą ziemię bułgarską, zmieszawszy odszczepieństwo manichejskie z masalińskim, niech będą przeklęci. Anatema! Ci, co powiadają, że Szatan zapładnia kobietę i przebywa w niej, dopóki nosi płód w swym łonie, i nie odstępuje jej, dopóki nie powije dziecięcia, niech będą przeklęci! Anatema!
Prześladowany przez Borila, Sybin ucieka do gminy bogomilskiej, gotów przyjąć wyznanie swej ukochanej. Jednakże kierujący eklezją „doskonali” widzą w nim narzędzie szatana i podburzają wiernych. Ukamienowanych wrzucają do pieczary.
Wierzy naród bułgarski, że gdy nadchodzą złe czasy, duch Sybina wychodzi z pieczary. Przestrzega przed nieszczęściem.